เมื่อเลเซอร์ที่ควรรักษากลายเป็นจุดเริ่มต้นของรอยแผลใจ

หมอแนทเห็นคนไข้จำนวนมากที่เดินเข้ามาที่ Doctor Nat Clinic พร้อมน้ำเสียงที่สั่นไหวว่า
“หนูแค่ไปยิงเลเซอร์มา… แต่นอกจากฝ้าไม่หาย หน้ายิ่งแย่กว่าเดิม”
เพราะในความเป็นจริง… เลเซอร์ไม่ใช่คำตอบทั้งหมดของการรักษาฝ้าและที่สำคัญ
การใช้พลังงานที่ไม่เหมาะสม อาจทำให้สิ่งที่เคยเป็นแค่ “ฝ้า” กลายเป็น “ปัญหาผิวถาวร” ได้

หน้าพังเพราะเลเซอร์ เกิดจากอะไร?

เลเซอร์ไม่ใช่เวทมนตร์รักษาฝ้าแต่เป็นเพียง “พลังงานความร้อน” ที่ใช้ยิงเพื่อกระจายเม็ดสี (Melanocyte) ให้แตกตัวแล้วให้ร่างกายค่อยๆ กำจัดออกไปเองแต่ถ้าพลังงานนั้น “แรงเกินไป ผิดจังหวะ หรือไม่เหมาะกับผิวของคุณ” ผลลัพธ์ที่ได้ไม่ใช่แค่ฝ้าไม่จาง… แต่จะก่อให้เกิด 3 ปัญหาผิวที่ยากจะแก้ไขในภายหลัง

พลังงานสูงเกินไปจนเซลล์สร้างเม็ดสีตายถาวร

เลเซอร์ที่รุนแรงเกินความจำเป็นอาจ “ทำลาย” เซลล์สร้างเม็ดสี (Melanocyte) จนเกิดเป็นรอยด่างขาวไม่สม่ำเสมอที่เรียกว่า Mottled Hypopigmentation รอยขาวด่างๆ ที่เหมือนสีผิวหลุดออกมาจากผิวนี้ยากที่จะรักษาให้กลับมาเหมือนเดิม

พลังงานไม่เหมาะกับผิวจนสร้างเม็ดสีเกินปกติ

การใช้เลเซอร์รักษาฝ้า บางครั้งแม้เซลล์จะไม่ตายแต่กลับ “ตื่นตัว” มากเกินไปทำให้สร้างเม็ดสีออกมามากเกินปกติจนเกิด PIH (Post Inflammatory Hyperpigmentation) ที่ทำให้ช้ำใจกว่าเดิมเพราะยิ่งยิงเลเซอร์ ฝ้าก็ยิ่งเข้ม แถมลามเป็นวงกว้างขึ้น

ใช้พลังงานเลเซอร์ที่รุนแรงและบ่อยจนเยื่อกั้นผิวรั่วสร้างปัญหาฝ้าฝังลึก

เยื่อกั้นผิว ( Basement Membrane ) คือด่านสำคัญที่คอยปกป้องผิวเมื่อถูกทำลายจากพลังงานความร้อนที่รุนแรงและบ่อยเกินไป เยื่อกั้นผิวจะรั่ว ส่งผลให้ Melanocyte ห้อยตัวลงลึกและผลิตเม็ดสีฝังแน่นยิ่งขึ้น เกิดเป็นปัญหาฝ้าฝังลึก

ผลสำเร็จของการรักษาฝ้าด้วยเลเซอร์ยังไม่แน่นอน

โดยอาจใช้เป็นทางเลือกเสริม คู่กับการทายารักษาฝ้า ซึ่งอาจจะทำให้ฝ้าจางลงเร็วขึ้น การเลือกใช้เลเซอร์มักเลือกกลุ่มที่ไม่ก่อให้เกิดแผลบริเวณผิวหนังมากกว่าเลเซอร์ชนิดมีแผล เนื่องจากเลเซอร์ชนิดมีแผลอาจก่อให้เกิดการอักเสบของผิวหนังและมีรอยดำเพิ่มมากขึ้นตามมาได้
ที่มา : หนังสือ “ฝ้า (Melasma)” โดย สถาบันโรคผิวหนัง กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข พ.ศ. 2562

ผลงานวิจัยล่าสุดจากศูนย์เลเซอร์ผิวหนังศิริราชตีพิมพ์ในวารสารของสมาคมเลเซอร์ทางการแพทย์แห่งสหรัฐอเมริกา (Lasers in Surgery and Medicine) รายงานว่า “การทำเลเซอร์ Picosecond ไม่ได้ช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำให้ฝ้าจางลงเมื่อเปรียบเทียบกับการทายาครีม 2% Hydroquinone เพียงอย่างเดียว”
อ้างอิงจาก : Prof Dr Woraphong/ศ.นพ.วรพงษ์ มหัสเกียรติ. (2022, November 8). ผลงานวิจัยล่าสุดจากศูนย์เลเซอร์ผิวหนังศิริราช. Facebook. https://www.facebook.com/DrWoraphong

การใช้เลเซอร์ในการรักษาฝ้ายังคงเป็นแนวทางลำดับสุดท้ายซึ่งแนะนำในคนไข้ที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาทาและ Chemical peels
อ้างอิงจาก : Shankar, Krupa & Godse, Kiran & Aurangabadkar, Sanjeev & Lahiri, Koushik & Mysore, Venkat & Ganjoo, Anil & Vedamurthy, Maya & Kohli, Malavika & Sharad, Jaishree & Kadhe, Ganesh & Ahirrao, Pashmina & Narayanan, Varsha & Motlekar, Salman. (2014). Evidence-Based Treatment for Melasma: Expert Opinion and a Review. Dermatology and therapy.